November 2010
Door Sam Goldstein, Ph.D. Goldstein is een klinisch neuropsycholoog verbonden aan de universiteit van Utah.
De wetenschappelijke methode om behandelingen, als voor AD(H)D, op hun werkzaamheid te beoordelen kan lang en moeizaam zijn. Het proces begint met het opstellen van een hypothese of idee. Dit is vaak gebaseerd op bestaande kennis. De tweede stap is dan een protocol vast te stellen waarmee de effectiviteit van de voorgestelde behandeling kan worden vastgesteld.
De behandeling zelf, en de manier waarop deze wordt uitgevoerd moeten zorgvuldig worden omschreven. De onderzoeker moet ook de manier aangeven waarop de effectiviteit van de behandeling zal worden geevalueerd. Er moet voor gewaakt worden dat de effecten van de behandeling niet worden verward het het placebo-effect. Het is onomstotelijk aangetoond dat mensen op elke willekeurige behandeling zullen reageren zolang ze maar geloven dat deze behandeling ze beter zal maken. Dit effect is sterker dan meestal wordt aangenomen.
De onderzoekers moeten er ook goed op letten dat iedereen die aan het onderzoek meedoet: onderzoekers en proefpersonen, niet weten of ze het werkelijke middel krijgen of het placebo. Anders kunnen de verwachtingen van beide partijen de resultaten beinvloeden. Tenslotte moeten de resultaten onderworpen worden aan de kritische beoordeling van de medische gemeenschap, gepubliceerd worden, en gereproduceerd kunnen worden door anderen.
Naast deze wetenschappelijke methode zijn er ook andere methoden die sommige behandelaars toepassen, soms om sneller resultaat te bereiken dan op bovenstaande, wetenschappelijk geaccepteerde manier. Deze weg is alleen, jammer genoeg, vol valkuilen. Op dit alternatieve pad stammen de behandelmethoden van ideeen die buiten het bereik liggen van de bestaande wetenschappelijke kennis, of net op de grens daarvan.
Ze worden soms toegepast lang voordat er enig onderzoek is gedaan dat de werkzaamheid bewijst - vaak is er sprake van niet meer dan een korte, slecht uitgevoerde test met een klein aantal proefpersonen.
Meetmethoden en middelen om de effectiviteit te bepalen zijn op zijn best schaars, en vaak worden resultaten bij individuele gevallen aangevoerd als bewijs dat de behandeling werkt. Behandelwijzen die op deze manier worden aangeboden worden vaak aan de man gebracht in boeken of tijdschriften die niet door deskundigen beoordeeld worden.
In de praktijk worden deze publicaties vaak uitgebracht door dezelfde persoon die de behandeling wil promoten. Deze methode van zelf- publicatie zou eigenlijk al een alarmbel moeten laten rinkelen.
Het is belangrijk om zowel bij de diagnose als bij de behandeling kritisch te zijn en naar het beste op zoek te gaan. Diagnosestellingen die bestaan uit een enkele vragenlijst of een gesprek van tien minuten geeft grote kans op misdiagnose of een verkeerd beeld van eventuele bijkomende problemen. Symptomen van onoplettendheid, rusteloosheid, impulsiviteit en sociale en schoolproblemen kunnen veroorzaakt worden door veel verschillende aandoeningen. Het is noodzakelijke een grondig begrip van de problemen te hebben voordat er wordt behandeld. Een goed behandelplan volgt logisch uit een goede diagnose.
De alternatieve behandelingen claimen vaak bij een hele reeks problemen resultaat te geven. Wanneer er dan wordt gevraagd om bewijzen om deze claims te ondersteunen, kunnen de voorstanders vaak niet meer dan schaarse documentatie laten zien. Er wordt ook vaak beweerd dat men toegang heeft tot kennis en informatie die door de medische gemeenschap niet wordt gedeeld, en kritiek op hun behandelingen wordt vaak opgevat als bewijs voor een samenzwering tegen hen door de wetenschappelijke gemeenschap.
Controversiele behandelingen voor AD(H)D
Dieten / voedingsadviezen
Als een van de bekendste dieten op dit gebied, beweert het Feingold Dieet dat kinderen gevoelig zijn voor een reeks voedingsstoffen, kleurstoffen en conserveermiddelen en AD(H)D symptomen kunnen ontwikkelen als reactie op vergiftiging door deze stoffen. De afgelopen jaren hebben voorstanders van dit dieet dramatische beweringen gedaan. Ze hebben gesteld dat voeding die vrij is van dit soort kunstmatige toevoegingen de meeste, zo niet alle, leer- en aandachtsproblemen bij kinderen kunnen verhelpen, Ze beschrijven case studies waarin kinderen de medicatie niet langer nodig hadden zolang ze op dit dieet waren. Ze rapporteren ook verbetering in schoolprestaties, en zeggen dat de gedrags- en leerproblemen terugkeren als het dieet wordt gestopt.
Hoewel dieten populair zijn, zijn er maar weinig onderzoeken die een positief resultaat melden en van deze is er bij de meeste sprake van problemen met de gehanteerde statistiek. Het gebrek aan goed uitgevoerde onderzoeken is ook een probleem bij diegenen die beweren dat er een verband is tussen allergieen en leerproblemen. Hoewel de voorstanders van deze dieten toegeven dat zorgvuldig onderzoek hard nodig is, is dit nog niet gebeurd.
Aan de andere kant heeft een groot aantal studies een verband aangetoond dat er een verband is tussen suiker en AD(H)D. Het probleem hiervan is alleen weer dat de resultaten moeilijk te interpreteren zijn. Een paar goed-opgezette onderzoeken hebben wat effecten van suiker op gedrag aangetoond maar deze effecten blijken erg klein te zijn; bovendien blijkt maar een klein percentage van kinderen met AD(H)D hievoor gevoelig.
Na zorvoldige analyse van bestaande bewijzen, hebben talloze onderzoekers geconcludeerd dat er heel beperkt bewijs is tussen dieet en leer- en gedragsproblemen - zoniet geen enkel. Natuurlijk, hebben kinderen met AD(H)D, net als alle andere kinderen, behoefte aan een gezonde, uitgebalanceerde voeding. Op dit moment is er echter geen bewijs dat dieten enig effect hebben op leer- en aandachtsproblemen.
Megavitamines and minerale voedingssupplementen
Het gebruik van hoge doses vitaminen en mineralen, inclusief de anti- oxidanten zoals vitamine A en E, pycnogenol en ginkgo biloba, die op dit moment erg in de belangstelling staan, zijn gebaseerd op ideeen uit de orthomuleculaire psychiatrie. Volgens deze ideeen hebben sommige mensen een genetische afwijking waardoor ze een grotere behoefte hebben vitaminen en mineralen. De anti-oxidanten worden gemarket als middelen die de "vrije radicalen" - die leer- aandachts- en gedragsproblemen (en versneld ouder worden) zouden veroorzaken, uit het bloed kunnen verwijderen.
In de vroege jaren '70 is al beweerd dat kinderen met hyperactieve- en leerproblemen verbeteringen lieten zien als ze grote doses vitaminen kregen. De voorstanders van deze theorie claimen ook dat leer- en gedragsproblem worden veroorzaakt door tekorten aan mineralen als kalium, natrium en sporenelementen als zink en koper.
Hoewel het feit dat vitaminen synomiem lijken te zijn met gezondheid is er geen wetenschappelijk bewijs dat deze supplementen enig verschil maken in de levens van kinderen met AD(H)D. Hoewel deze stoffen "natuurlijk" zijn en daarom veilig lijken, kan overdosering tot gezondheidsproblemen leiden.
Middelen tegen bewegingsziekte
Aanhangers van deze theorie beweren dar AD(H)D wordt veroorzaakt door problemen in het middenoor. Ze geloven dat er een verband is tussen AD(H)D en problemen met coordinatie en balans. Dit theoretische verband wordt verondersteld veroorzaakt te worden door een gebrek aan het binnenoor, omdat dit een grote rol speelt in balans en coordinatie. Om AD(H)D te behandelen worden een reeks medicijnen, waaronder anti-bewegingsziektemiddelen en verschillende vitaminen aanbevolen. Met deze medicijnen, zo beweren de voorstanders van deze theorie, wordt een succesration van boven re 90% behaald. Jammer genoeg zijn deze resultaten niet gepubliceerd en kunnen daarom niet geverificeerd worden.
Deze theorie is niet in overeenstemming met wat bekend is over AD/HD.
Er is geen onderzoek dat enig verband suggereert tussen het middenoor en het mechanisme achter aandacht. Anatomisch en fysiologisch is er geen enkele reden om te geloven dat het binnenoor op wat voor manier dan ook is betrokken bij aandacht en impulscontrole op enig andere dan heel zijdelingse wijze. In het enige deugdelijke onderzoek wat hiernaar uitgevoerd is, onderzocht men het effect van anti- bewegingsziekte medicatie op ontwikkelingsgerelateerde leesproblemen.
Er werd geen effect gevonden. Deze benadering om AD(H)D te behandelen is niet in overeenstemming met de huidige medische kennis en er is geen enkel effect aangetoond.
Candida
Candida albicans is soort gist die in het menselijk lichaam leeft.
Normaal gesproken wordt het in bedwang gehouden door de afweer en vriendelijke bacterieen. Maar als het afweersysteem verzwakt is of de vriendelijke bacterieen zijn gedood door antibiotica, kan candida gaan domineren. Dit kan leiden tot infecties als candidiasis.
Sommigen geloven dat de stoffen die overheersende candida produceert het afweersysteem verder verzwakken. Dit maakt het lichaam vatbaar voor veel ziekten, inclusief AD(H)D en andere psychiatrische afwijkingen. De behandeling is erop gericht de groei van candida in het lichaam tegen te gaan. Ze promoten een dubbele aanpak van anti- candida middelen zoals nystatin en een dieet wat weinig suiker bevat.
Andere aspecten van de behandeling zijn een eliminatie-dieet om voedselallergie uit te sluiten, en het gebruik van vitaminene en minerale supplementen.
Hoewel het waar is dat candida infectie kan veroorzaken, is er weinig bewijs om het idee te ondersteunen dat het ook de andere kwalen veroorzaakt die de voorstanders van deze aanpak noemen. Er is weinig bewijs dat deze aanpak ondersteunt. In plaats daarvan worden er anekdotische gegevens en getuigenissen aangeboden als bewijs dat de aanpak effectief is. Het wordt niet aangeraden voor AD(H)D.
EEG Biofeedback (Neurofeedback)
Voorstanders van deze aanpak geloven dat mensen met AD(H)D getraind kunnen worden om een bepaalde soort hersengolven die verband houdt met aandacht sterker te maken, en de soort die te maken heeft met dagdromen en afgeleid worden, af te zwakken. Ze beweren dat ze resultaten boeken in verbetering van aandacht en afname van hyperactiviteit en impulsiviteit.
De techniek bestaat uit het meten van electrische activiteit in verschillende gebieden van de hersenen. Deze informatie wordt door een computer vertaald in een signaal: licht, geluid of om een videospel aan te sturen. Met dit signaal als feedback, wordt geleerd om bepaalde soorten hersengolven te verminderen en ander soorten de versterken (meer beta, minder theta). Volgens aanhangers van deze theorie bestaat de training uit 40 tot 80 sessies. Elke sessie duurt minimaal 40 minuten. Met twee tot drie sessie per week kan de behandeling 3 tot 10 maanden duren.
Hoewel deze behandelwijze vrij populair is geworden en er flink reclame voor wordt gemaakt, is er nog altijd maar beperkt, gepubliceerd en geverifieerd onderzoek die het ondersteunt. Hoewel er toenemende interesse is naar onderzoek op dit gebied, zijn de claims die de voorstanders maken (dramatische verbeteringen in IQ score en dramatische vermindering van AD(H)D symptomen) bijna te mooi om waar te zijn. Veel van de eerste studies die gepubliceerd zijn blijken erg gebrekkig door het kleine aantal proefpersonen met onduidelijke diagnoses. Daarnaast hebben deze studies geen gebruik gemaakt van controlegroepen om o.a. placebo-effecten uit te sluiten.
Deze technologie is niet nieuw. Hoewel sommigen geloven dat het veelbeloven is in de behandeling van AD(H)D, moet het op dit moment beschouwd worden als ten hoogste een ondersteunende behandeling.
Vanuit onderzoeksperspectief is het effect niet bewezen. Het advies om voorzichtig te zijn, want het is een tamelijk kostbare behandeling waarvan de werkzaamheid, totdat er beter onderzoek is verricht, nog niet is aangetoond.
Andere controversiële behandelingen
Andere behandelwijzen die hier en daar worden aangeboden zijn het gebruik van toegepaste kinesiologie (het manipuleren van botten, in het bijzonder de schedel om lichaams- en hersenfuncties te verbeteren); optometrische training (oefeningen om het volgen me de ogen te verbeteren) en auditieve training (de luistervaardigheid verbeteren en het verwerken van bepaalde geluidsfrequenties verbeteren). Al deze benaderingen worden aangeboden als effectief bij AD(H)D. Er is weinig of geen bewijs dat een van deze drie ook maar enig effect heeft bij AD(H)D.
Samenvatting
Er worden behandelingen voor AD(H)D aangeboden die niet aan de wetenschappelijke eisen voldoen om in het reportoire van behandelingen opgenomen te worden. Sommigen ervan vragen om nader onderzoek. Hoewel deze behandelingen op de markt kunnen worden aangeboden als bewezen en geaccepteerd - dit is niet het geval.
Hieronder staan nog een aantal punten waaraan je twijfelachtige behandelingen kan herkennen:
- schreeuwerige en overdreven claims zijn een waarschuwing. Wees op je hoede voor elke produkt of behandeling dat wordt aangeprezen als "verbazingwekkend", "wonderbaarlijk" of "een doorbraak". Serieuze medische wetenschappers gebruikten dit soort kreten gewoon niet. En ze scheppen ook niet op over hun succes bij het behandelen van enorme aantallen patienten.
- pas op met een behandeling die claimt een hele reeks ziekten te genezen. Je gezonde verstand zegt al dat hoe overdrevener de claim is, des te onwaarschijnlijker het is dat het werkt.
- vertrouw niet op getuigenissen van mensen die zeggen dat ze door het produkt of de behandeling geholpen zijn. Enthousiasme kan bewijs niet vervangen, en serieuze behandelaars vragen geen getuigschrifen van patienten.
- wees skeptisch over claims die zeggen dat een behandeling wordt onderdrukt of onterecht aangevallen door de medische wereld. Serieuze behandelaars verwelkomen nieuwe kennis en betere behandelmethoden voor hun patienten. Ze hebben geen enkele reden om veelbelovende nieuwe methodes tegen te werken.
Met dank aan Maike Dulk voor de vertaling naar het Nederlands.
Source: http://www.addonline.nl
